Özel Ağaçlandırma Hakkında Genel Bilgiler

Özel Ağaçlandırmanın Tanımı

Bozuk vasıflı orman alanlarında ve boş orman topraklarında, Hazine arazilerinde, gerçek ve
tüzel kişilerin mülkiyetindeki alanlarda Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından onaylanan proje
doğrultusunda her türlü faydalanma ve korumanın ilgilisi tarafından yapılan ağaçlandırmalara
“özel ağaçlandırma” denir.

Özel Ağaçlandırma Yapabilecek Kişi ve Kurumlar
# Köy Tüzel Kişilikleri,
# Belde, İlçe, İl ve Büyükşehir Belediyeleri,
# Kamu Kurum ve Kuruluşları,
# Tarımsal Kalkınma Kooperatifleri,
# Köye Hizmet Götürme Birlikleri,
# Odalar, Dernekler, Vakıflar,
# Her türlü ticari şirketler,
# Gerçek kişiler,
Özel ağaçlandırma yapabilir. Özel ağaçlandırmayı hukuki ve teşvik yönünden gerçek kişi olarak veya ticari şirket olarak yapmada herhangi bir fark yoktur.

Özel Ağaçlandırma Çalışmalarında Saha Temini

Bakanlığımızda ve Milli Emlak Genel Müdürlüğü’nde potansiyel özel ağaçlandırma sahalarının tespitine yönelik herhangi bir envanter mevcut değildir. Bu nedenle, gerek Bakanlığımız tarafından ve gerekse Milli Emlak Genel Müdürlüğü tarafından talep sahiplerine özel ağaçlandırma yapılabilecek sahalar gösterilememektedir. Bununla birlikte aday sahanın orman alanı veya hazine arazisi olup-olmadığı, orman alanı olması durumunda hukuki, plan ve mülkiyet yönünden özel ağaçlandırmaya uygun olup-olmadığı gibi hususlarla ilgili olarak Orman İşletme Şeflikleri, Orman İşletme Müdürlükleri, Orman Bölge Müdürlüklerinden veya Milli Emlak Müdürlüğü’nün taşra teşkilatlarından bilgi alınabilir.

Özel Ağaçlandırma Çalışmalarında Başvuru

Özel Ağaçlandırma çalışması yapmak isteyen gerçek ve tüzel kişilerin;
Ormanlık alanlarda; müracaat sahasının yeri ve mevkisini gösteren harita (müracaat yerinin işaretlendiği meşcere haritasının fotokopisi) veya kroki ile birlikte Orman İşletme Şefliği, Orman İşletme Müdürlüğü veya Orman Bölge Müdürlüklerine,
Hazine arazilerinde; varsa sahanın mülkiyet belgesi veya krokisi ile birlikte illerde valiliklere, ilçelerde kaymakamlıklara,
Sahipli arazilerde; müracaat sahasının tapu belgesi ve tapu müdürlüklerinden temin edilen tapu çapı ve tapu kayıt örneği ile birlikte il çevre ve orman müdürlüklerine, müracaat etmeleri gerekir.
Saha tahsisleri, ormanlık alanlarda Orman Genel Müdürlüğü tarafından, Hazine arazilerinde ise Milli Emlak Genel Müdürlüğü tarafından yapılır. Tahsis belgeleri ile birlikte il çevre ve orman müdürlüklerine müracaat edilir.
Her türlü mülkiyette yapılacak özel ağaçlandırma çalışmalarında; projelendirme, kredi ve hibe işlemleri il çevre ve orman müdürlükleri tarafından yürütülür.

Özel Ağaçlandırma Sahalarında Devir İşlemleri


Özel ağaçlandırma, özel erozyon kontrolu, özel imar-ihya ve özel fidanlık sahalarının izin hakları üçüncü şahıslara veya ortaklar arasında birbirlerine devredilebilir. Bunun için devredilecek sahanın arazi hazırlığı ve dikim çalışmalarının tamamlanmasından itibaren beş yıl geçmesi gerekir.

Özel Ağaçlandırma Çalışmalarında Saha Büyüklükleri

Özel ağaçlandırma çalışmalarında; ormanlık alanlarda ve sahipli arazilerde alt sınır 0,5 hektar
(5 dönüm), Hazine arazilerinde 2,0 hektar (20 dönüm)’dır.
Hazine ve sahipli arazilerde tüm gerçek ve tüzel kişiler için üst sınır 300 hektardır.
Orman alanlarında ise üst sınır köy tüzel kişilikleri, belediyeler, kamu kurum ve kuruluşları ile köye hizmet götürme birliklerine 300 hektar, şirketlere bir seferde 50 hektar olmak üzere tesisin tamamlanmasını müteakip 50’şer hektarı geçmemek şartı ile 300 hektar, diğer gerçek ve tüzel kişilere ise 50 hektarı geçmemek üzere saha tahsisi yapılabilir. Bu sınırlar dahilinde saha tahsisi yapılanlara, yeniden orman alanlarından özel ağaçlandırma, özel erozyon kontrolu ve özel imar-ihya amaçlı saha tahsisi yapılmaz.
Hazine arazilerinde, müracaat sahasının imar planı içerisinde “Ağaçlandırılacak Alan” olarak
ayrılan saha olması halinde alt sınır dikkate alınmaz.
Özel Ağaçlandırma Çalışmalarında Kullanılabilecek Türler
# Orman alanlarında yapılacak özel ağaçlandırma çalışmalarında; çam (fıstıkçamı, kızılçam,
karaçam) sedir, göknar, ladin, meşe, akasya, akçaağaç, karaağaç, çınar, kavak, okaliptüs, ıhlamur, kayın, gürgen, ceviz, kestane, antepfıstığı, menengiç, sakız ağacı, harnup, kuşburnu,
defne, alıç, badem, mahlep gibi orman ağacı türleri kullanılabilir.
# Hazine arazilerinde ve sahipli arazilerde bu türlerin yanında zeytin de kullanılabilir. Özel ağaçlandırma çalışmalarında tek bir tür kullanılabileceği gibi birden fazla tür de kullanılarak karışık ormanlar kurulabilir.
Ayrıca, özel ağaçlandırma yapılan ana türün altında alt tür olarak kekik, biberiye, adaçayı, böğürtlen, kardelen vb. tıbbi, aromatik, yumrulu ve soğanlı bitkilerin yetiştirilmesine izin verilebilir. Hazine ve sahipli arazilerde bunlarla birlikte tarımsal faaliyette de bulunulabilir. Alt türler için saha tahsisi/kiralama yapılmaz.
Özel ağaçlandırma amacıyla saha tahsisi/kiralaması yapılan sahada aşı yapmaya uygun türlerin bulunması halinde aşılama yapılarak özel imar-ihya çalışması da yapılabilir.


Özel Ağaçlandırmada Etüt ve Proje Yapımı

Özel ağaçlandırma amacıyla başvuru yapılan saha;
Orman alanlarında Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından 49 yıllığına saha tahsisi yapılır. Saha tahsisi, özel ağaçlandırma yapılan türün veya türlerin idare müddeti (biyolojik ömrü) sonuna kadar uzatılır. Bu süre projede belirtilir.
Hazine arazilerinde ise Milli Emlak Genel Müdürlüğü tarafından kamu kurum ve kuruluşlarına, köy tüzel kişiliklerine ve belediyelere ön tahsis, diğer gerçek ve tüzel kişilere ön izin verilir. Projeler il çevre ve orman müdürlüklerince onaylandıktan sonra kesin izin ve tahsis yapılarak sözleşme imzalanır. İzin ve tahsis sözleşmeleri her 10 yılda bir yenilenir.
İzinler için Milli Emlak Genel Müdürlüğünce her yıl değişen kira bedeli alınır.(Örneğin; 2010
yılında kira bedeli türlere göre yıllık 1 dekar için 0,91–2,30 TL arasında değişmektedir.) Alt tür için Milli Emlak Genel Müdürlüğünce ayrıca kira bedeli alınır.
Gerek ormanlık alanlarda gerekse Hazine arazilerinde tahsis edilen sahalar için kira vb. herhangi bir ücret ödenmez.
İl çevre ve orman müdürlükleri, adına saha tahsisi yapılan gerçek ve tüzel kişilerden 90 gün içerisinde, Hazine arazilerindeki talepler içinde ön tahsis/izin süreleri içerisinde “Ormancılık Büroları”na projelerini hazırlatıp il müdürlüğüne teslim etmelerini ister.
Projeler, il çevre ve orman müdürlüklerince 15 gün içerisinde incelenir ve eksiklikler varsa düzelttirilir. Projelerin il çevre ve orman müdürlükleri tarafından onaylanmasını müteakip ormanlık alanlarda işletme müdürlükleri, Hazine arazilerinde ise Milli Emlak Şeflikleri tarafından saha teslimi yapılarak idarece kabul edilebilir mazeret haricinde en geç bir yıl içerisinde işe başlanır.
Sahipli arazilerde yapılan özel ağaçlandırma müracaatlarında da projeler yukarıda belirtilen şartlarda müracaatçı tarafından “Ormancılık Büroları”na yaptırılır. Projenin il çevre ve orman müdürlüğünce onaylandığının ilgiliye tebliğ edildiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde işe başlama zorunluluğu vardır.
Proje yapımında, toprak ve sulama suyu analizi ile proje yapım bedelleri müracaatçı tarafından karşılanır.


Özel Ağaçlandırma Sahalarında Yapılaşma

Orman alanlarında yapılacak özel ağaçlandırma çalışmalarında, projesinde belirtilmesi kaydıyla üretim, bakım ve koruma amaçlı büyüklüğü 40m2’yi geçmeyecek şekilde sökülüp takılabilir malzemelerden, 19 nolu özel ağaçlandırma tamiminde belirtilen tip projeye uygun olarak hangar-depo yapılabilir. Ayrıca, konteynır-karavan konulmasına, toprak zemin üzerine
polietilen vb. maddeler döşenerek su deposu, sulama ve yangın havuzu yapılmasına, su isale hattı, su kuyusu, elektrik tesisleri ve B tipi tali orman yolu tesisine izin verilebilir.
Hazine arazilerinde imar planı dışında bulunan yerlerde, proje sahası yatay alanının % 0,1’ine kadar, sahipli arazilerde ise proje sahası yatay alanının % 6’sına kadar ağaçlandırma, bakım, koruma ve üretim hizmetlerinde kullanılmak amacıyla yapılaşmaya izin verilebilir.
Özel ağaçlandırma sahalarında yapılacak tesislerin projede belirtilmesi gerekmektedir. Projede belirtilmeyen tesislerin yapılabilmesi için proje revizyonu yapılmalıdır. Bu tesislerin yapımı için herhangi bir kira bedeli alınmaz.


Özel Ağaçlandırma Sahalarından Elde Edilen Ürünlerin Değerlendirilmesi

Özel ağaçlandırma çalışmaları ile tesis edilen sahalar, özel ormancılık bürolarının yapacağı amenajman planına göre işletilir. Proje süresi içerisinde elde edilen her türlü ürün (meyve, odun, yaprak vb.) hak sahibi tarafından hiçbir izine tabi olmadan istenildiği gibi değerlendirilir.


Özel Ağaçlandırma Çalışmalarının Dünya ve Türkiye’de Durumu
# Dünya orman varlığının % 24’ü özel ormandır.
# Bu oran Avrupa Birliği ülkelerinde % 61’i bulmaktadır (VII. Beş Yıllık Kalkınma Planı).
# Türkiye’de ise ormanların % 99,5’i Devlete aittir. Tescilli özel ormanların genel ormanlık alan içerisindeki payı yaklaşık % 05’dir. Ancak, fiili durum bu oranın üzerindedir.


SON 10 YILDA YAPILAN ÖZEL AĞAÇLANDIRMALAR


Mülkiyete Göre Uygulama

---

Kaynak:AGM